Evgeniy Levchenko staat in Vrijheidscollege stil bij drie jaar oorlog in Oekraïne

Hoe houden we hoop in donkere tijden? Daarbij stonden inwoners van Gouda en omstreken op maandagavond 3 maart 2025 stil tijdens een bijeenkomst naar aanleiding van drie jaar oorlog in Oekraïne. Hoofdonderdeel van het programma was een Vrijheidscollege van oud-voetballer Evgeniy Levchenko, die als geboren Oekraïner persoonlijk met de oorlog verbonden is.

Op maandag 3 maart 2025 is het precies drie jaar geleden dat de eerste Oekraïense vluchtelingen hun intrek namen in Gouda. Daarbij wordt stilgestaan met een bijeenkomst in de Goudse Schouwburg. Op het programma staat onder meer een toespraak van de burgemeester, een voordracht van zowel Oekraïens-Nederlandse kinderen als de voormalig stadsdichter en muziek van Kamerorkest Midden Holland. Hoofdmoot en slotstuk van de avond is het Vrijheidscollege van voormalig profvoetballer Evgeniy Levchenko.

Tijd van vrede is voorbij

In zijn Vrijheidscollege staat hij stil bij de recente ontwikkelingen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Bij alle aanwezigen zit de ruzie tussen de Amerikaanse president Donald Trump, vicepresident JD Vance en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in het Witte Huis nog vers in het geheugen. Het is een escalatie die ook Nederland aangaat, benadrukt Levchenko. ‘Wij moeten er ook op voorbereid zijn dat de tijd van rust en vrede voorbij is.’

Communistische jeugd

De oud-voetballer groeide op in Kostjantynivka, een kleine stad in het oosten van Oekraïne, die destijds onder de Sovjet-Unie viel. De eerste jaren van zijn leven stonden in het teken van het communistische gedachtegoed. Daar hoorde ook training in het gebruik van wapens bij, laat hij tijdens de bijeenkomst zien: op het scherm toont hij een foto van zichzelf als kleine jongen met een kalasjnikov. 

Tien soorten yoghurt

Op zijn zeventiende verhuisde hij vanwege zijn voetbaltalent naar Nederland – een grote schok, herinnert hij zich. ‘In de auto wachtte ik steeds angstig tot we door een gat in de weg door elkaar zouden worden geschud, maar dat moment kwam nooit. Ook in de supermarkt keek ik mijn ogen uit: in mijn thuisstad hadden we maar één type yoghurt, hier meer dan tien.’

Huilende moeder

Wanneer zijn familie hem kwam bezoeken, ervoeren zij dezelfde schok. Levchenko herinnert zich hoe hard zijn moeder moest huilen toen ze na een verblijf in Nederland weer afscheid van hem moest nemen, en van alle luxe die hem omringde: het contrast met het leven daar was te groot.

Tante in huis

Nog steeds onderhoudt hij nauw contact met zijn familie. Sterker nog: al enkele jaren woont zijn tante bij hem in huis. Toen de dreiging voor haar te groot werd, haalde hij haar over naar Nederland te komen. Haar man is in Oekraïne gebleven en kreeg een Russisch paspoort in zijn handen gedrukt, waardoor hij nergens meer naartoe kan.

Stichting

Naast zulke persoonlijke hulp zet Levchenko zich in via zijn stichting Breath Care for Kids Ukraine, die kinderen met gemiste kansen weer vooruit helpt. Met name kinderen die de kracht vinden om na een moeilijke periode weer te beginnen met sporten, veroveren zijn hart. Vol trots laat hij een foto zien van een meisje dat, na beide benen verloren te zijn, op protheses een hardloopwedstrijd rent om geld op te halen voor haar leeftijdsgenootjes.

Niet wegkijken

Vanuit de zaal komen veel vragen over de wankele toekomst die ons te wachten staat. Levchenko leeft uiteraard met diezelfde onzekerheden. Wel roept hij het publiek op niet weg te kijken. ‘Het gaat ons allemaal aan. Oekraïne is niet zo ver weg. Geniet van je vrijheid, omarm het, laat het nooit meer los.’

Fotografie: Astrid den Haan