In gesprek over vrede tijdens Gelderse Vrijheidsdagen

Tijdens de Gelderse Vrijheidsdagen, tussen 27 februari en 14 mei, traden Vrijheidssprekers op in de hele provincie. Onder meer documentairemaker Natascha van Weezel, journalist Radi Suudi, rapper Rico en cartoonist Jip van den Toorn gingen in gesprek over het belang van vrijheid en vrede, juist nu.

Familie in oorlogstijd

Natascha van Weezel en Radi Suudi trapten op 27 februari de tour af in Zevenaar, met een dubbelcollege over Israël en Palestina. De leerlingen van het Liemers College werden verwelkomd in het Musiater, waar zij konden luisteren naar een gesprek over de familiegeschiedenis van beide Vrijheidssprekers, die sterk met het huidige conflict verbonden is. Zelfs in tijden van oorlog wisten haar grootouders liefde te vinden. Dat neemt ze mee naar de huidige tijd, waarin de levens van velen op het spel staan. Suudi nam de luisteraars mee naar Jeruzalem, waar zijn grootmoeder ligt begraven. ‘Ik hoop dat ze de eeuwige rust zal houden midden in de draaikolk van nationalistische emoties.’

De mens als lichaam

Schrijver Astrid Sy sprak op 1 mei in de bblthk in Wageningen over de jodenvervolging en het slavernijverleden. Aan de hand van deze geschiedenissen liet ze zien hoe onderdrukkers een mens tot zielloos lichaam kunnen maken. We moeten ons altijd kritisch blijven uitspreken, voordat die kans je wordt afgepakt, stelde ze.

Slaaf van je verslaving

Rapper Rico ging op 2 mei in Cultura in Ede in gesprek over zijn verslaving. ‘Als je verslaafd bent, ben je een slaaf van het middel dat je gebruikt.’ Rico deelde hoe zijn verslaving hem en de mensen om hem heen kapot maakte. Een verslaving moet je altijd samen aanpakken, stelde hij daarom: ‘Je kunt het niet alleen oplossen.’

Gekoloniseerde gedachten

Hoe kan je vrijheid ervaren als ook je gedachten worden gekoloniseerd? Die vraag stelde acteur, muzikant en theatermaker Joenoes Polnaija op 3 mei vrijheidsfestival Roer! in Bibliotheek Mariënburg in Nijmegen. Daar sprak hij over het koloniale verleden van de Molukken. ‘Toen de Hollanders kwamen, kwamen ze met een bijbel in de linkerhand en een pistool in de rechter,’ vertelde hij. De Molukkers leefden jarenlang onder het koloniale bewind van de Nederlanders, ook toen ze bij hun komst naar Nederland begin jaren vijftig werden gehuisvest in concentratiekampen. ‘Nazi-Duitsland maakte deze kampen voor de Untermensch, Nederland hergebruikte ze nog geen tien jaar later voor hun trouwste soldaat.’ Hij besloot zijn verhaal met een oproep aan het publiek: ‘Je komt hier om te leven, dus leef.’

Spreek je uit

Op 14 mei sloot cartoonist Jip van den Toorn de reeks af met een Vrijheidscollege in het Arnhemse Rozet. Met voorbeelden uit onder meer de klimaatcrisis en de #MeToo-beweging toonde ze verschillende vormen van verzet. ‘Je hoeft geen tekening te maken om je uit te spreken, want dat heb ik al gedaan. Je hoeft ‘m alleen maar te delen.’ Ze eindigde haar college met de vraag aan het publiek na te denken over de zaken waarover zij zich kunnen uitspreken. ‘Doe dat juist als het niet over jou gaat; alleen zo verspreiden we een boodschap breder dan alleen binnen de groep die zich al bewust is van het probleem.’