Cartoonist Jip van den Toorn vertelt in haar Vrijheidscollege hoe je je van je kunt laten horen in beeld
do 08 mei 2025
Hoe kun je protesteren met een beeld? Daarover vertelt cartoonist Jip van den Toorn in haar Vrijheidscollege. Op 6 mei ging zij in de Bibliotheek Rotterdam met een geïnteresseerd publiek in gesprek over de kracht van visueel commentaar bij het nieuws.
Commentaar bij het nieuws
In een goedgevulde theaterfoyer in de Bibliotheek Rotterdam vertelt Inktspotprijs-winnaar Jip van den Toorn over haar carrière als cartoonist en hoe zij daarbinnen haar stem vond. Ze begon op de kunstacademie, waar ze nog helemaal niet bezig was met cartoons. Na een korte carrière als pizzabakker kreeg ze de kans wekelijks voor Vrij Nederland een cartoon te maken, waarmee ze commentaar leverde bij het nieuws. ‘Ik noemde mezelf nog geen cartoonist, maar beeldcolumnist. Ik herkende me niet in het typische beeld van de oudere man die plaatjes tekent. Het is een waanzinnige manier om je stem te laten horen, maar waarom horen we alleen de stem van een specifiek type mens?’
Foto: Jet ter Halle
Anderen een stem geven
Met haar werk geeft ze niet alleen zichzelf, maar ook anderen een stem, realiseert Van den Toorn zich: zij kunnen met één druk op de knop haar tekeningen delen en zo ook laten weten wat ze van een bepaalde gebeurtenis vinden. Op haar beurt laat zij zich ook weer inspireren door anderen die zich uitspreken: van klimaatactivist Greta Thunberg tot actrice Alyssa Milano, die met één enkele tweet de #MeToo-beweging in gang zette.
Weinig ruimte voor nuance
Een cartoon is een bijzondere vorm om commentaar te leveren bij het nieuws: je moet inspelen op een onderwerp dat weinig context behoeft. Ook is er weinig ruimte voor nuance, merkt Van den Toorn. ‘Hoe meer emotie ik bij een onderwerp voel, des te lastiger vind ik het om al die gevoelens in één beeld te vangen. Een thema is altijd complexer dan ik kan tekenen.’
Kernachtige humor
Van den Toorn werkte jarenlang als redacteur bij het satirische programma Dit was het nieuws, waar ze zich onder meer bezighield met het schrijven van oneliners. In haar beeldcolumns zoekt ze dezelfde kernachtige vorm van humor. ‘Via deze vorm probeer ik me te blijven uitspreken over wat in deze wereld speelt en waarvoor ik sta.’
Over Jip van den Toorn
Jip van den Toorn (1993) is een van Nederlands bekendste cartoonisten. In haar boek Crisis (2022) en haar beeldcolumns voor onder meer de Volkskrant deelt zij haar kijk op de actualiteit. Voor haar werk won zij verschillende prijzen, waaronder de Inktspotprijs voor de beste politieke cartoon van het jaar. Ze werkte jarenlang als redacteur bij het satirische programma Dit was het nieuws, deed mee aan Wie is de Mol? en is geregeld te gast in talkshows.
